Trương Hanh sinh ra trong một gia đình thuần nông ở làng Yên Tân, một trong những ngôi làng nghèo song sở hữu nhiều lễ hội văn hóa kỳ lạ. Là một cậu bé hiếu học, nhưng do quá nghèo nên cậu không thể theo học thầy đồ trong làng.

Vào thời kỳ này, vua Lý Huệ Tông bị bệnh phong nên sức khỏe rất yếu, phải xuất gia tu hành, nhường chuyện thế sự quốc gia cho con gái của mình là Chiêu Thánh (tức Lý Chiêu Hoàng). Trong bối cảnh đấy, Trần Thủ Độ một tay thao túng triều chính, tác động khiến Chiêu Thánh lấy cháu ông ta là Trần Cảnh, sau đó tiếp tục ép Chiêu Thánh nhường ngôi cho chồng. Triều đại nhà Lý huy hoàng chấm dứt không đổ một giọt máu, Trần Thủ Độ giúp cháu Trần Cảnh (Trần Thái Tông) dựng lên cơ nghiệp đế vương nhà Trần. Trước sự thay đổi thời vận lớn lao ấy, nhiều vị đại quan trung thành với nhà Lý vừa tỏ ra luyến tiếc triều đại cũ, vừa không phục cái cách Trần Thủ Độ đoạt lấy giang san về tay nhà Trần nên đều cáo quan về quê, trong đó có Lê Vi Nhân, một đại quan chuyên về hình luật thời nhà Lý.

Lê Vi Nhân về quê, mở lớp dạy học miễn phí cho con em vùng Hạ Hồng, mỗi làng chỉ nhận một trò và điều đặc biệt là ông chỉ nhận con nhà nghèo vì sợ rằng nếu dạy dỗ con nhà khá giả thì sau này học trò của ông sẽ có đủ điều kiện kinh tế lên kinh ứng thí và thi đỗ, làm quan phục vụ nhà Trần. Cậu bé nhà nghèo Trương Hanh biết được thầy Lê Vi Nhân nhận dạy học trò miễn phí nên đứng trước cổng đợi gia nhân của thầy đến làng nhận học trò. Tuy nhiên do không biết mặt người gia nhân này nên người đấy đã nhận một người học trò khác của làng cậu là Trần Biên. Quá ham học, cậu chạy theo người gia nhân của thầy nằng nặc đòi xin học thầy. Xúc động trước sự hiếu học ấy, Lê Vi Nhân nhận cậu là người thứ hai của làng Yên Tân được theo học.

Vốn có tư chất thông minh, Trương Hanh tỏ ra xuất chúng hơn chúng bạn và được thầy dạy riêng. Vốn là một vị quan phụ trách và luật pháp nên Trương Hanh được thầy cho tiếp xúc với luật pháp từ sớm. Với những nhận thức sâu sắc, Trương Hanh đã thấy được nhiều điểm hạn chế của pháp luật phong kiến bấy giờ. Khao khát được tự mình thay đổi hệ thống pháp luật trong cậu nhen nhóm khi cậu được chứng kiến một vụ án ăn trộm. Kẻ trộm là một thanh niên vốn lương thiện, song vì cảm thương bà lão khuyết tật cạnh nhà mà thu nhập không đủ để giúp đỡ nên phải đi ăn trộm để có tiền giúp đỡ bà lão ấy. Thời đó pháp luật chưa có những tình tiết giảm nhẹ cho những trường hợp như vậy, nên chàng trai phải chịu tội ăn trộm như những kẻ trộm khác. Trương Hanh nhận ra pháp luật thiếu đi sự linh hoạt, thiếu nhân đạo.